Daglicht, gezondheid en psychofysische aspecten Algemene kennis
Daglicht speelt een belangrijke rol in het beïnvloeden van zowel de fysieke als mentale gezondheid van mensen. De psychofysische effecten van daglicht zijn breed en variëren van het reguleren van het slaap-waakritme (ookwel het circadiane ritme) tot het bevorderen van algemeen welzijn.
Een van de meest opvallende effecten van daglicht is de regulatie van het circadiane ritme, het natuurlijke 24-uursritme van het menselijk lichaam. Blootstelling aan natuurlijk licht, vooral in de ochtend, stimuleert het afbreken van het slaaphormoon melatonine en draagt daardoor bij aan het wakker worden en het verhogen van de alertheid. In de avond draagt een lage dosering daglicht juist voor het aanmaken van melatonine en dus aan een gezonde slaapcyclus. Een gebrek aan daglicht, zoals bij langdurig binnen zitten, kan leiden tot verstoringen van het slaappatroon en in het ergste geval slaapstoornissen.
Daarnaast heeft daglicht een aantoonbaar effect op de productie van neurotransmitters, zoals serotonine. Een toename van natuurlijk licht kan het humeur verbeteren en symptomen van depressie verminderen. Bovendien is daglicht gekoppeld aan verbeterde concentratie en cognitieve prestaties, wat van cruciaal belang is voor bepaalde omgevingen. Het is daarom dat er voor gebruikersfuncties waar cognitieve vaardigheden van belang zijn hogere eisen gelden dan voor functies die dat niet vereisen, bijvoorbeeld in klaslokalen en ziekenhuizen.
De invloed van daglicht op de gezondheid strekt zich ook uit tot het bevorderen van lichamelijke activiteit. Blootstelling aan voldoende natuurlijk licht gedurende de dag is gekoppeld aan een actievere levensstijl, wat op zijn beurt bijdraagt aan een betere algemene gezondheid en welzijn.
In de gebouwde omgeving is er een toenemende mate van bewustzijn over het belang van daglichttoetreding. Goed ontworpen ruimtes maximaliseren het gebruik van natuurlijk licht, wat niet alleen energie-efficiënt is, maar ook bijdraagt aan de gezondheid en het comfort van de bewoners. De introductie van de nieuwe daglichtnorm NEN-EN 17037 draagt hieraan bij door een bepalingsmethode te geven die dichter bij de werkelijke situatie zit dan de voorgaande NEN 2057.
Kortom, de psychofysische effecten van daglicht zijn veelomvattend en beïnvloeden verschillende aspecten van het menselijk functioneren, van slaapkwaliteit, tot stemming en cognitieve prestaties. Het integreren van voldoende daglicht in onze leef- en werkomgevingen is een essentieel aspect van het bevorderen van een gezonde levensstijl en het welzijn van individuen.