Artist-in-Residence

Nominatie Dutch Daylight Award 2024
Projecten kleiner dan 1000m²

Algemene projectomschrijving

Ondergrondse complexiteit

Een artist-in-residence combineert een ondergrondse tentoonstellingsruimte voor kunstobjecten en videokunst met een tijdelijke woonlocatie voor een kunstenaar. Alleen de geheel gerenoveerde historische villa en een glazen volume geven een zichtbare serene uiting aan een technisch complexe opgave.

Een rechthoekig volume, geheel van glas, springt als meest kenmerkend onderdeel in het oog en steelt de show als fragiele vitrine voor een kunstwerk. Hierbij is glas volledig ingezet als architectonisch middel: het doet alle moeite er niet te zijn!

Vanwege de ruimtelijke randvoorwaarden is rondom de villa een afzinkkelder geplaatst. Grote constructieve aanpassingen aan het woonhuis waren vooraf noodzakelijk. De garage en diverse overstekken van het dak zijn verwijderd en later herbouwd. Daarbij heeft de cultuurhistorisch waardevolle villa een volledige nieuwe indeling en renovatie ondergaan, met sterk verbeterde thermische eisen van vloer, gevel en dak. Ondanks een complete restauratie is het monumentale aanzicht van het woonhuis behouden (en soms zelfs versterkt).

In de kelderruimte maken twee verdiepingshoge schuifpuien de ondergrondse patio’s bereikbaar. In één van de patio’s is onzichtbaar een schaarlift opgenomen waardoor kunstwerken in de kelderruimte kunnen worden geplaatst. Een corridor legt de verbinding naar een ruimte voor videokunst en wordt aangelicht door drie ellipsvormige vensters in het plafond.

Daglicht ambitie

Om natuurlijk licht in de kelder te halen is een langwerpige patio met verdiepingshoge schuifpuien gerealiseerd. Over de patio is, als stolp, een glazen volume geplaatst, dat geheel ten dienste staat van een hangend kunstwerk. Vanaf de buitenzijde fungeert deze als lantaarn voor de onderliggende kelderruimte.

Binnen draagt de natuurlijke lichtval op het kunstwerk bij aan de museale sfeer van de kelder. Ondanks de diepe ondergrondse ligging van de kelder, wordt een bovengrondse daglichttoetreding ervaren. De positie van de voormalige bergingsdeur van de authentieke villa is nog altijd waarneembaar. Ditmaal volledig in glas. De toegang tot de kelder wordt hierdoor begeleid door strijkend daglicht langs de hoofdtrap.

Een specifieke ondergrondse ruimte heeft totaal geen daglicht. Deze is speciaal gemaakt ten dienste van videokunst. Een corridor legt de verbinding en wordt aangelicht door een drietal ellipsvormige vensters in het plafond met karakteristieke kokervormige openingen. De ruimte kan volledig uit het zicht worden genomen door een grote onzichtbaar schuifdeur.

In tegenstelling tot de buitenzijde van het woonhuis, is het interieur van de villa rigoureus gewijzigd. De centrale entree is versterkt door een verdiepingshoge vide. Deze biedt een dubbelhoge entreehal met natuurlijke daglichttoetreding via een bestaand gevelvenster en een doorzicht naar het atelier.

Aanvullende informatie

De opbouw van de fragiele glazen opbouw beperkt zich slechts tot drie materialen: glas, aluminium en kit.

Meer specifiek bevat het volledig glazen volume een zelfdragende glasconstructie, bestaande uit vier hardglazen portalen. Het dak en de gevelpuien zijn thermisch geïsoleerd uitgevoerd. De toleranties van de werking van de onderliggende kelder zijn opgevangen in de dimensionering en detaillering van het glazen volume i.c.m. een geheel weggewerkt aluminium frame van trekstangen. De portalen zijn ingeklemd op de betonnen rand van de patio van de kelder; de knopen van de spanten zijn daarbij scharnierend uitgevoerd. Elektrische voorzieningen voor het kunstwerk zijn in de glazen constructie weggewerkt.

Bekijk het volledige juryrapport