Gemeentehuis Bronckhorst
Nominatie Dutch Daylight Award 2012
Projecten Utiliteitsbouw
Projectomschrijving
Bronckhorst wilde vooral een extreem energiezuinig gemeentehuis. De wens voor een open en transparant gemeentehuis die bij de nieuwe organisatie zou passen, hebben wij vertaald in een gebouw waar daglicht, uitzicht en inzicht (van buiten naar binnen) centraal staat.
Daglicht draagt bij aan gewenste inrichting, sfeer, imago, en bespaart uiteindelijk ook energie (voor kunstverlichting). Uitzicht bevorderd de oriëntatie, hechting met de plek, draagt bij aan de concentratie van de gebruikers. Inzicht van buiten op de ‘politieke activiteiten’ in het gebouw was belangrijk voor het draagvlak en vertrouwen van de bezoekers voor deze nieuwe gemeente. Het gebouw heeft een zeer ‘dichte’ gevel, met niet meer openingen die voor de daglicht eis strikt noodzakelijk zijn. Vervolgens is voor de kantoorvleugels gezocht naar een optimale positie van de open delen.
Door de ramen tot de vloer te laten lopen, hebben medewerkers niet alleen meer uitzicht, maar komt er ook meer licht binnen. Het lange strijklicht rijkt bij laagstaande zon op de lichte vloerafwerking tot ver in het interieur. Daarnaast zijn de ramen voorzien van geïsoleerde luiken die sluiten als een gebouwdeel niet wordt gebruikt. De luiken fungeren (zowel in open, als gesloten stand) als zonwering, en dat zonder het uitzicht te belemmeren. Kunstenaar Jaap Drupsteen heeft de luiken van een fotoreliëf van het omringende landschap voorzien.
Door de positie tussen de hogere kantoorvleugels in, kan het daklicht zonder additionele zonwering worden uitgevoerd: het gebouw zorgt voor zijn eigen schaduw. Het lichte baksteen van de gevel (uitgekozen op zijn warme karakter, dat zelfs op een druilerige dag er zacht uit ziet) is hier ook binnen toegepast. Zonlicht strijkt langs de steen en versterkt het reliëf van de wand. Tegenover de hoofdentree, aan het uiteinde van de hal, leidt een groot raam het zicht naar de omgeving: een oude boerderij met kenmerkende hoge kap. Het grote raam van de raadszaal heeft ook donkere kozijnen en kadert daarmee het landschap als een groot schilderij aan de wand. Deze opening in de gevel heeft een dubbelfunctie, naast daglicht en uitzicht biedt het de ‘burgerij’ zicht op de werkzaamheden in het gemeentehuis. Bij schemering toont het grote raam de activiteiten van de ambtenaren binnen.
Na oplevering is pas echt goed duidelijk hoe de luiken van invloed zijn op het totaalbeeld van het gebouw. Het contrast tussen de gesloten steen en de lichte vlakken pakt hier heel bijzonder uit. In vaanstand weerkaatsen de luiken het zonlicht op de gevel, en werpen tegelijkertijd donkere schaduwen op het baksteen. Het spel van dicht en open toont letterlijk het gebruik dat achter de gevel plaatsvindt, en verraad aan de buitenstaander de aanwezigheid van de beleidsmakers.
De (op het eerste gezicht onverenigbare) randvoorwaarden vanuit de energie-ambitie zijn in dit project op bijzondere wijze gecombineerd met de wens voor een ‘open’ gebouw. Grote openingen in dak en gevel stonden op gespannen voet met de thermische eisen aan de gebouwschil. Mooi materiaalgebruik is hier op bijzondere wijze gecombineerd met de inrichtingselementen die de locatie voorziet: daglicht en uitzicht. Gemeentehuis Bronckhorst wordt hiermee een voorbeeld project waar bijzonder gebruik van daglicht niet alleen bijdraagt aan de beleving, maar ook de exploitatie en energieverbruik van een gebouw.