Het huis onder de grond
Winnaar Dutch Daylight Award 2024
Projecten kleiner dan 1000m²
Algemene projectomschrijving
De weinige passanten op het afgelegen landweggetje zullen waarschijnlijk dit verscholen huis niet opmerken. Voorheen stond op deze plek een kleine geitenschuur, dat de maximale contouren aangaf voor de nieuw te bouwen woning. De opdrachtgevers wilden een verrassend ontwerp, waar ze in alle rust en privacy konden genieten van de natuur.
Door een groot deel van het programma in de grond te laten zakken, is de woning aan de publieke zijde ‘verborgen’ en maakt deze onderdeel uit van het landschap. Aan de privé-zijde voorziet een landschappelijke ingreep de woning van licht, uitzicht én ruimte voor een beschut buitenterras.
Het gebogen plafond opent zich boven de glazen trap en de glazen lift, waardoor daglicht diep in de woning binnendringt. Het licht dat over het gebogen plafond naar beneden valt, nodigt uit om naar de onderliggende verdiepingen af te dalen. De woonkamer is gelegen op het eerste niveau onder de grond, met een beschutte blik op het buitenterras. Helemaal beneden is de slaapkamer gesitueerd, zes meter onder het maaiveld. Daglicht valt hier van bovenaf naar binnen via de smalle vide, glazen trap en de glazen lift. Hierdoor ontstaat een geborgen atmosfeer, waarbij de bewoners zonder kunstlicht onder de grond kunnen verblijven.
Daglicht ambitie
Nauwelijks zichtbaar vanaf het landweggetje wekt de heuvel nieuwsgierigheid op. Bezoekers die de ‘snede’ in de heuvel betreden, verwachten ondergronds te verdwijnen in de aarde. Op het moment dat de grote gesloten taatsdeur wordt geopend, opent zich het landschap en ontstaat een blik over het achterliggende beekdal. Zodra bezoekers de woning betreden ontstaat een tweede blik naar het lager gelegen buitenterras. Hierdoor wordt zichtbaar dat de woning zich verder uitstrekt onder de grond. Door de woning in te graven is een spel ontstaan van licht en donker, open en omsloten. Alle ruimtes in de woning hebben hierbij een eigen karakter en een veranderende relatie met het omringende landschap. Dit varieert van zeer open op het maaiveld tot geborgen en privaat op de onderliggende verdiepingen. De glazen trap en de glazen lift fungeren hierbij als verbindende lichtschachten, waardoor daglicht via het dak tot diep onder de grond kan binnendringen. Via de daklichten zijn de wolkenvelden en de nabij gelegen boomkruinen ondergronds zichtbaar. Het daglicht strijkt over de schoonwerk betonnen constructie en wisselt per moment en seizoen. Hierdoor wordt het verstrijken van de tijd voelbaar, zelfs op 6 meter onder het maaiveld.
Aanvullende informatie
Doordat de woning gedeeltelijk onder de grond is gebouwd, is een prettig en consistent binnenklimaat bereikt met hoge energieprestaties. De natuurlijke massa van de heuvel zorgt hierbij voor een goed warmte-accumulerend vermogen, waardoor minder energie benodigd is voor verwarmen en koelen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een duurzame bodemwarmtepomp. Het rijk begroeide dak is geïntegreerd in het landschap en draagt bij aan de lokale biodiversiteit en de opslag van regenwater.