Kipster

Eervolle vermelding Dutch Daylight Award 2018
projecten groter of gelijk aan 1000 m²

Projectomschrijving

Kipster is een initiatief van vier ervaren ondernemers, met elk hun eigen specialisme. Dankzij innovatieve oplossingen is dit grotendeels glazen gebouw de meest dier-, mens- en milieuvriendelijkste boerderij voor leghennen ter wereld. In de bijzondere boerderij wordt zo veel mogelijk de natuurlijke leefomgeving voor leghennen nagebootst. Er is veel daglicht en toevoer van frisse buitenlucht. De emissie van fijn stof met ruim 95% gereduceerd, de uitgaande lucht is misschien wel schoner dan de ingaande, zo dichtbij de A73. Op het dak liggen 1.078 zonnepanelen, dit levert meer energie dan er wordt gebruikt. In de boerderij is er voor bezoekers een centrum voor educatie en voorlichting. Gisteren, op 21 maart 2018, werd Kipster de winnaar van de Rabo Duurzame Innovatieprijs in de categorie Food & Agri.

Daglichtambitie

Kippen zijn van nature bosdieren, houden niet van open vlaktes en al helemaal niet van regen. Bij Kipster is er een binnentuin met frisse lucht en veel daglicht. Verder is er rond de boerderij een grote uitloop. Om eieren te leggen heeft een kip over het algemeen minimaal 13 uur licht nodig. De grote glazen gevels zorgen voor zo veel mogelijk daglicht. Kipster kreeg 3 sterren van het Beter Leven Keurmerk van de Dierenbescherming, dat is het hoogst haalbare.

Juryrapport

Voor Kipster heeft V-Snaarprojecten eigenlijk geen specifieke stal ontworpen, maar heeft het architectenbureau een doorsnede ontwikkeld waarmee op verschillende plekken schuren van verschillende lengtes gerealiseerd kan worden. Die doorsnede zelf is heel eenvoudig: de kippen zitten op kleine en schaduwrijke verdiepingen bij elkaar in twee smallere beuken, met daartussen een overdekte, brede en hoge beuk met volop daglicht, waar de kunnen rondscharrelen, en daarbuiten aan weerszijden scharrelruimtes buiten. De kippen kunnen zo zelf de plek kiezen die ze het prettigst vinden, ‘op hun stok’, in de overdekte ruimte binnen, of lekker buiten.

Net als mensen hebben kippen baat bij daglicht en merken de initiatiefnemers van Kipster dat deze nieuwe stal de stress onder de kippen sterk verlaagd heeft. Ze vertonen minder agressie, hebben een mooiere verendracht, en leggen ook iets minder eieren. In de eerste nu gerealiseerd stal leven zo’n 24.000 kippen. In een traditionele stal wordt op dezelfde oppervlakte zo’n 100.000 kippen gehouden. Dit alles is alleen mogelijk dankzij de steun van supermarkt Lidl, die alle eieren opkoopt voor 28 cent per stuk, waar die prijs anders 9 cent per stuk is. Maar met de juiste marketing blijken de eieren in de winkels niet aan te slepen en wordt ondertussen aan een tweede stal gebouwd.

De architectuur van de stal is net zo pragmatisch als zijn indeling. Het dak heeft een flauwe helling op het zuiden, voor de PV-panelen op het dak, en een steile helling op het noorden. Vijftig procent van het dakvlak laat daglicht door. Om de kippen niet te laten schrikken van een overvliegende roofvogel is het flauwe dak trouwens niet transparant maar translucent. Het dakvlak richting het noorden zou wel transparant moeten zijn, maar was dat bij het bezoek van de jury inmiddels niet meer, door het stof dat in de overdekte scharrelruimte ontstaat.

De eerste eervolle vermelding gaat naar Kipster van V-Snaarprojecten. Niet vanwege zijn detaillering; de jury hoopt dat die in de tweede Kipster op een hoger niveau komt te liggen. Maar vanwege de hoge maatschappelijke impact die dit initiatief en ontwerp heeft. Zoals een van de initiatiefnemers vertelde: kippen houden in basis van hetzelfde als mensen. Dus van daglicht, beweging, buitenlucht en comfort. In het eenvoudige maar doeltreffende ontwerp van V-Snaarprojecten wordt duizenden kippen precies dat geboden. Zo zouden alle kippenstallen eruit moeten zien, aldus de jury.

Award uitreiking Juryrapport Award 2018